Wzorem roku ubiegłego, tegoroczne spotkanie miało charakter wyłącznie terenowy. Nasi goście mieli okazję skonfrontować swoje wyobrażenia pracy leśnika z rzeczywistością, a także poznać koleje losów ludzi sieniawskich lasów na przestrzeni dziejów.

Spotkanie rozpoczęło się przy leśniczówce Leśnictwa Majdan. Nadleśniczy przywitał zgromadzonych uczestników i przedstawił charakterystykę okolicznych gruntów ze szczególnym naciskiem na warunki wilgotnościowe. Leśnictwo Majdan mylnie postrzegane jest jako obszar o mało urodzajnych, piaszczystych glebach. Tymczasem rzeczywistość jest zgoła inna, gdyż dominują tu siedliska wilgotne, zaś sosna, która ciągle króluje w tutejszych lasach stopniowo ustępuje miejsca gatunkom liściastym. Dzieje się tak na skutek planowych działań w ramach przebudowy składu gatunkowego i dostosowywania go do warunków siedliskowych.   

Następnie Pracownicy Nadleśnictwa w osobach Marty Sęk, która odpowiada za ochronę przyrody, oraz Kazimierza Grosmana  - miejscowego Leśniczego, oprowadzili zebranych po otoczeniu leśniczówki, gdzie rosną między innymi pomniki przyrody dębu szypułkowego i jesionu wyniosłego.  Nasi prelegenci opowiedzieli o historii związanej z tymi okazałymi, wiekowymi drzewami. Na terenie Leśnictwa Majdan znajduje się 11 pomników przyrody są nimi dęby szypułkowe i jesion wyniosły. Najgrubszy dąb ma 567 cm  obwodu, jest też dąb pomnikowy o imieniu „Stanisław”, którego imię zostało nadane dla upamiętnienia pracy Pana Stanisława Nieckarza.  

Ważnym elementem ekosystemu leśnego są także drzewa biocenotyczne i martwe, które choć zakończyły swój żywot i nie prezentują się równie okazale jak ich zdrowi sąsiedzi, dają życie innym organizmom ze świata zwierząt, owadów, grzybów i porostów. Przykładem jest Soplówka jodłowa porastająca pień martwej pomnikowej jodły. Grzyb ten jest w Polsce gatunkiem rzadkim i podlega gatunkowej ochronie częściowej.

W cieniu rozłożystego pomnikowego dębu rozmawialiśmy także o grupie ptaków, jakimi są dzięcioły, których unikalna budowa anatomiczna umożliwia wykorzystanie różnych nisz ekologicznych, gdyż posiadają adaptacje pozwalające wykuwać w drzewach dziuple i rozkuwać drewno w poszukiwaniu bezkręgowców.

W pobliżu Majdańskiej leśniczówki znajduje się wieża przeciwpożarowa. U podnóża tej 35 metrowej konstrukcji uczestnicy spotkania zapoznali się z przedstawionym przez naszą koleżankę Teresę Smędra systemem ochrony przeciwpożarowej działającym na zasadzie zintegrowanego projektu Nadleśnictwa Sieniawa, Oleszyce, Lubaczów, Jarosław oraz Narol, który oparty jest na działaniu  kamer przemysłowych wspomagany dodatkowo przez  moduł do elektronicznego wykrycia dymu.

Następnie wraz z naszymi gośćmi udaliśmy się w głąb Leśnictwa Majdan.

Na pierwszym przystanku posadziliśmy sadzonki buka z zakrytym systemem korzeniowym. Korzystając z zasłużonej chwili wytchnienia po wykonaniu tej satysfakcjonującej pracy, Marek Sęk – Inżynier Nadzoru przedstawił najważniejsze wyzwania, jakie stoją przed sieniawskimi leśnikami w zakresie ochrony lasu zarówno w obliczu czynników biotycznych, jak i abiotycznych.

Podczas dalszej części objazdu terenowego po Leśnictwie Majdan, Nadleśniczy wspólne z Leśnym Kazimierzem Grosmanem prezentowali proces przemiany pokoleń zachodzący w strukturze lasu, od tych najmłodszych upraw, po młodniki aż do 120-letnich drzewostanów. Niejednokrotnie uczestnicy spotkania mieli okazję przekonać się, że aby zapewnić stabilność, bioróżnorodność oraz  odporność naszym lasom niezbędne jest rola człowieka, znającego prawa rządzące tym procesem.

Ważnym elementem spotkania był aspekt historyczny sieniawskich lasów oraz ludzi, którzy pracowali w lesie i żyli z lasu.

Na kilka chwil zatrzymaliśmy się przy północnej granicy Leśnictwa Majdan, która stanowi również granicę Nadleśnictwa, Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie, a także pokrywa się z granicą województw podkarpackiego i lubelskiego, zaś historycznie tu właśnie graniczyły ze sobą zabory rosyjski i austriacki.

Podczas postoju przy tej geograficzno-historycznej granicy, Nadleśniczy nakreślił dzieje gospodarki leśnej na terenach zajmowanych dziś przez Nadleśnictwo Sieniawa. Jak wynika z dokumentów powstałych w latach 1790 oraz 1797 Las Sieniawski spustoszony był w tamtych czasach „prawie do szczętu”. Zapisy z późniejszych lat także nie są optymistycznym świadectwem dziejów minionych. Operat Regulacyjny lasów o dóbr Sieniawskich sporządzony w roku 1852 i 1853 zawiera zapis „wycinano tu i ówdzie po całym lesie,… tak dalece, że teraz grubo rębnego drzewostanu, a tym mniej drzewa na materiał okrętowy w lasach Sieniawskich już nie ma; do tego zaniechano także kulturę lasową tak na zrębach, jakoż na płaszczach. Nie dziw więc, że kapitał lasów Sieniawskich znacznie się zmniejszył”. Dalsze opisy dotyczące lat 1854 do 1865 i 1871 dopełniają jeszcze tego przygnębiającego obrazu. Działania naprawcze podjęto w 1873 roku powierzając Janowi Ligmanowi obowiązek uregulowania i usystematyzowania Lasów Sieniawskich.

Dzieje sieniawskich lasów to także splecione z nimi losy ludzkie. Niejednokrotnie dramatyczne historie, zwłaszcza te z okresu II Wojny Światowej. Podczas objazdu terenowego nasi goście mieli okazję dotrzeć do miejsc, gdzie czas zatarł już ślady po miejscach ludzkich tragedii, dawnych miejscowościach, nieistniejących dziś leśnych osadach w których mieszkali, pracowali i walczyli z przeciwnościami losu ludzie lasu.

Spotkanie zakończyło się na terenie kompleksu stawów w Leśnictwie Pawłowa.

Dziękujemy wszystkim za przybycie, zaangażowanie i ożywione dyskusje. Mamy nadzieję, że rok 2022 będzie okazją do kontynuacji cyklu spotkań z Państwem. Zapraszamy!

Tekst: Robert Jurkiewicz, Teresa Smędra, Marta Sęk

Zdjęcia: Marta Sęk